Béo phì ở trẻ em không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần của trẻ.
Đừng nghĩ rằng "khi còn nhỏ thì không thể béo phì". Theo Liên minh Béo phì thế giới, béo phì ở trẻ em và thanh thiếu niên đang tăng với tốc độ 5% mỗi năm, và gần 1/3 trẻ em bị thừa cân hoặc béo phì. Đối với trẻ em đang lớn, nhiều bậc cha mẹ lo lắng về việc ăn ít hơn để giảm cân sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển của con mình. Thực tế, theo phân tích của các bác sĩ nhi khoa thì "ăn ít hơn" ở đây là nhấn mạnh vào việc ăn ít đồ ăn vặt, ăn nhiều rau và trái cây lành mạnh, tập thể dục nhiều hơn...
Theo Ni Yanxuan, Chủ tịch Hiệp hội Y khoa Nhi Đài Loan, 70% béo phì ở trẻ em sẽ tiếp tục béo phì ở tuổi trưởng thành. Nó cũng có thể gây dậy thì sớm, ngưng thở khi ngủ, phát triển bất thường về chiều cao và cân nặng, nguy cơ tăng huyết áp, tiểu đường sẽ xảy ra sớm trong tương lai.
Béo phì ở trẻ em không chỉ ảnh hưởng đến ngoại hình mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng
Béo phì có thể ảnh hưởng đến cả thể chất và tinh thần của trẻ.
Về thể chất, trẻ thừa cân béo phì thường dễ bị mệt mỏi, thiếu năng lượng, thường xuyên uể oải, thiếu sức sống. Trẻ cũng có thể bị khó thở do lượng mỡ thừa tích tụ quanh cơ quan hô hấp khiến trẻ thở khó khăn, ảnh hưởng đến hoạt động thể chất và chất lượng cuộc sống. Hệ xương khớp của trẻ phải chịu áp lực lớn từ cân nặng, dẫn đến đau nhức, ảnh hưởng đến khả năng vận động. Ngoài ra, khi béo phì, trẻ có nhiều nguy cơ phải đối mặt với rối loạn tiêu hóa, miễn dịch kém và dễ mắc các bệnh truyền nhiễm do sức đề kháng yếu.
Về tâm lý, nhiều trẻ béo phì bị tự ti, mặc cảm về ngoại hình do bị bạn bè trêu chọc. Tình trạng này kéo dài có thể dẫn đến trầm cảm. Một số khác có thể do áp lực về ngoại hình mà có các hành vi ăn uống không lành mạnh như bỏ ăn, ăn vặt, hoặc ăn quá nhiều... dẫn đến rối loạn ăn uống.
Ngoài ra, trẻ bị béo phì lâu dài sẽ có nguy cơ bị bệnh tim mạch, tiểu đường, rối loạn hô hấp, dậy thì sớm... cao hơn những trẻ khác. Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA), trẻ em béo phì có nguy cơ cao gấp 5 lần mắc bệnh cao huyết áp và gấp 6 lần mắc bệnh tim mạch so với trẻ có cân nặng bình thường. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Diabetes Care cho thấy trẻ em béo phì có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 cao gấp 8 lần so với trẻ có cân nặng bình thường. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cảnh báo béo phì là nguyên nhân gây tử vong có thể phòng ngừa được hàng đầu ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Dinh dưỡng - Chìa khóa cho sự phát triển toàn diện của trẻ
Trẻ em, đặc biệt trong giai đoạn đầu đời, có nhu cầu dinh dưỡng cao cho sự phát triển thể chất và trí tuệ. Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia, chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất sẽ giúp trẻ:
Ảnh minh họa
Phát triển thể chất: Tăng trưởng chiều cao, cân nặng, hệ xương khớp chắc khỏe, hệ miễn dịch mạnh mẽ.
Phát triển trí tuệ: Nâng cao khả năng nhận thức, học tập, ghi nhớ, tư duy logic.
Phòng ngừa bệnh tật: Giảm nguy cơ mắc các bệnh thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, béo phì, tiểu đường, tim mạch,...
Theo Viện Hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), thiếu hụt dinh dưỡng ở trẻ em có thể dẫn đến suy giảm khả năng nhận thức, ảnh hưởng đến học tập và tương lai của trẻ.
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Pediatrics cho thấy trẻ em có chế độ ăn uống lành mạnh ít nguy cơ mắc bệnh béo phì hơn 33% so với trẻ có chế độ ăn nhiều đường và chất béo bão hòa.
Để đảm bảo trẻ phát triển toàn diện và khỏe mạnh, cha mẹ cần xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, cân bằng, bao gồm:
Đa dạng thực phẩm: Cung cấp cho trẻ đầy đủ các nhóm thực phẩm như: Ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, trái cây, protein nạc, sữa và các sản phẩm từ sữa.
Hạn chế thực phẩm nhiều đường: Thay thế đồ ngọt, nước ngọt bằng trái cây tươi, sữa chua, các loại hạt,...
Tăng cường vận động: Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất ít nhất 60 phút mỗi ngày.
Tạo thói quen ăn uống lành mạnh: Ăn đúng giờ, ăn đủ bữa, nhai kỹ nuốt chậm.
Ảnh minh họa
Thực phẩm nhiều đường - "Kẻ thù" tiềm ẩn cho sức khỏe trẻ
Mặc dù đường cung cấp năng lượng cho cơ thể, nhưng việc tiêu thụ quá nhiều đường, đặc biệt là đường tự do (đường được thêm vào thực phẩm trong quá trình chế biến) có thể gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe trẻ em.
Béo phì: Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), lượng đường tiêu thụ ở trẻ em đã tăng gấp đôi trong 30 năm qua, góp phần đáng kể vào tỷ lệ béo phì ở trẻ em.
Sâu răng: Đường là thức ăn cho vi khuẩn gây sâu răng, dẫn đến tình trạng sâu răng, ảnh hưởng đến khả năng ăn uống và thẩm mỹ của trẻ.
Giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng: Ăn nhiều đường khiến trẻ no giả, bỏ qua các thực phẩm giàu dinh dưỡng khác, ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Rối loạn hành vi: Đường có thể gây ra các vấn đề về hành vi ở trẻ như hiếu động, thiếu tập trung, khó ngủ,...
